İçeriğe atla

Selçuklu Hanedanı

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Selçuklu Hanedanı
آلِ سلجوق
Selçuklu Hanedanı
ÜlkeBüyük Selçuklu İmparatorluğu
Anadolu Selçuklu Devleti
Irak Selçukluları
Kirman Selçukluları
Horasan Selçukluları
Suriye Selçukluları
Kubadoğulları Emirliği
MilliyetTürk
Kuruluş960
KurucuSelçuk Gazi
Yıkılış1308
Son hükümdarII. Mesud
III. Alâeddin Keykubad
V. Kılıç Arslan[1][2]
Unvan(lar)Selçuklu Sultanı, Sultan-ı Selatın (Sultanlar sultanı), Sultan-ı Azam (En büyük, en güçlü sultan)

Selçuklu Hanedanı (Eski Anadolu Türkçesiآلِ سَلْجُوقْ, romanizeAl-i Selçuk, Farsçaدودمان سلجوق, romanizeDudman-i Selcuk), Orta Asya kökenli Oğuz Türklerinin bir kolu olan Kınık boyuna mensup bir aile.[3][4][5][6][7] Dukak'ın soyundan gelen ve Selçuk'un kurduğu Büyük Selçuklu İmparatorluğu ile bir hanedan halini alan Selçuklular 11. ve 14. yüzyıllar arasında Orta Asya'nın bir bölümünü, Anadolu'yu ve Orta Doğu'yu yönetti.

Selçuklular, Orta Doğu'da devletler kurarak 300 yıl boyunca egemen olmuş, Oğuzların Kınık boyundan bir Türk hanedanıdır. Adı, hanedanın kurucusu Selçuk Bey'den gelir. Göçebe Türklerde bozkırdaki ırmakları geçiş büyük önem arzediyordu. Oğuznamede salı keşfeden kişi boyun önemli bir atası sayılmaktadır. Selçukluların kurduğu devletlerin ilki, Büyük Selçuklu Devletidir. Bu devlet daha sonra Anadolu Selçukluları, Kirman Selçukluları, Horasan Selçukluları, Suriye Selçukluları ve Irak Selçukluları devletleri olarak beşe ayrılmıştır.

Türklerin tarih boyunca kurdukları devletlerden en önemlilerinden birisi Büyük Selçuklu Devleti'dir. Selçuklular 24 Oğuz kabilesinden Kınık boyuna mensupturlar. Oğuzlar 10. yüzyılda Sir-i Derya (Seyhun) ile Hazar Denizi'nin doğusu ve Aral Gölü arasındaki bölgede yaşarken Kınık boyu da bunların arasında Sir-i Derya suyunun ağzına yakın oturmakta idi. 10. yüzyılın başında Oğuz Yabgu Devleti'ni "Yabgu" unvanı taşıyan bir hükümdar idare etmekte idi. Selçuklu ailesinin atası olan Temir-Yalıg (Demir yaylı) lakablı Dukak (veya Dokak)'ın Müslüman olduğu rivayeti de vardır. Dandanakan Muharebesi ile HorasanGaznelilerden alacak olan Tuğrul ile Çağrı Beyler ise Mikâîl'in oğullarıdır.[8][9]

Selçuklular soyağacı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Geniş Selçuklu Hanedanı soy ağacı

Hükümdar listesi:

 
 
 
 
 
 
 
 
 
Dukak Bey
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Selçuk Bey
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Arslan Yabgu
 
Mikail
 
Musa Yabgu
 
Yusuf İnal
 
Yunus
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Kutalmış
 
Çağrı
 
1. Tuğrul
(1037-1063)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Süleyman
Türkiye Selçuk
 
2. Alparslan
(1063-1072)
 
Kavurd
Kirman Selçuk
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3. Melikşah
(1072-1092)
 
Tutuş
Suriye Selçuk
 
Tekiş
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
5. Berkyaruk
(1094-1105)
 
8. Sencer
(1118-1157)
 
4. Mahmud
(1092-1094)
 
7. Muhammed
(1105-1118)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6. II. Melikşah
(1105)
 
9. II. Mahmud
(1118-1131)
 
12. Mesud
(1134-1152)
 
15. Süleyman Şah
(1160-1161)
 
11. II. Tuğrul
(1132-1134)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
13. III. Melikşah
(1161-1176)
 
14. II. Muhammed
(1153-1160)
 
10. Davud
(1131-1132)
 
 
 
 
 
16. Arslan
(1161-1176)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
17. III. Tuğrul
(1176-1194)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Sevim, Merçil, Selçuklu Devletleri, s. 488-493.
  2. ^ Muharrem Kesik, “Mesud II”, s. 343-344.
  3. ^ Concise Britannica Online Seljuq Dynasty 14 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. article
  4. ^ "Definition of SELJUK". www.merriam-webster.com (İngilizce). 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022. 
  5. ^ Tabib, Rashid Al-Din; Ṭabīb, Rashīd al-Dīn; Faḍlallāh, Rašīd-ad-Dīn; Nishapuri, Zahir al-Din; Nīšāpūrī, Ẓahīr-ad-Dīn (2001). The History of the Seljuq Turks from the Jāmiʻ Al-tawārīkh: An Ilkhanid Adaptation of the Saljūq-nāma of Ẓahīr Al-Dīn Nīshāpūrī (İngilizce). Psychology Press. ISBN 978-0-7007-1342-4. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022. 
  6. ^ Shaw, Stanford J.; Shaw, Ezel Kural (29 Ekim 1976). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey: Volume 1, Empire of the Gazis: The Rise and Decline of the Ottoman Empire 1280-1808 (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-29163-7. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022. 
  7. ^ Golden, Peter B. (1992). An Introduction to the History of the Turkic People. Otto Harrassowitz, Wiesbaden. p. 209
  8. ^ Kevin Alan Brook, (2006) The Jews of Khazaria, 2nd ed. Rowman & Littlefield Publishers, Inc.
  9. ^ D.M. Dunlop (1966) The Khazars. The Dark Ages: Jews in Christian Europe,, 711-1096, .